To chyba najczęstszy uraz osób aktywnych, który bywa bagatelizowany i „niedoleczany” a w nawet 30 % jest przyczyną późniejszej niestabilności i nawracającego „uciekania” stawu.
Uraz powstaje najczęściej w mechanizmie inwersji, czyli „podwinięcia stopy pod goleń do wewnątrz – kostka boczna(zewnętrzna) ucieka na zewnątrz. Podczas tego zdarzenia uszkodzeniu ulegają : więzadło skokowo – strzałkowe przednie (ATFL) stabilizujące staw od przodu i rotacyjnie, więzadło strzałkowo – piętowe(CFL) dające stabilizację typowo boczną wraz z torebką stawową. Często podczas takiego urazu uszkodzeniu ulega przednio – boczna część chrząstki stawowej może nawet dojść do złamania chrzęstno -kostnego.
Przyczyny
Uszkodzenia spowodowane są przekroczeniem wytrzymałości mechanicznej stawu, najczęściej powoduje je: upadek, skręcenia kończyny, przeciążenie spowodowane wysiłkiem fizycznym, braku prawidłowego przygotowania fizycznego, złe obuwie, otyłość.
Skręcenie klasyfikujemy w 3 stopniowej skali:
- Pierwszy stopień – niewielkie naciągnięcie lub naderwanie więzadeł, brak objawów niestabilności lub nieznacznie wyczuwalne, niewielki ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości stawu.
- Drugi stopień – częściowe zerwanie włókien więzadłowych, niewielka niestabilność, znaczna bolesność, obrzęk i ograniczenie ruchów.
- Trzeci stopień – całkowite zerwanie włókien więzadłowych, duży obrzęk i bolesność.
Objawy
Objawy ciężkiego uszkodzenia stawu skokowego:
- obrzęk oraz wylew podskórny krwi w okolicy kostki bocznej,
- ból w czasie ucisku poniżej i do przodu od kostki bocznej,
- trudności w chodzeniu, wspięciu na palce,
- ograniczenie ruchu w stawie,
- niestabilność stawu.
Skręcenie stawu skokowego nie może być „zostawione samemu sobie”, powinno być leczone w zależności od stopnia uszkodzenia tkanek. Skręcenie kostki często bagatelizowane i leczone „domowymi” sposobami bez konsultacji z lekarzem (chirurg, ortopeda), może doprowadzić do poważnych następstw:
- długotrwałe ograniczenie aktywności ruchowej,
- wystąpienie zaburzeń funkcjonalnych (niestabilność stawów skokowych),
- niemożność uprawiania sportu,
- możliwość wczesnego wystąpienia zmian zwyrodnieniowych.
Leczenie/Rehabilitacja (w zależności od stopnia urazu):
- Pierwszy stopień
- unieruchomienie względne czyli 10 – 14 dni bandaż elastyczny, opaska neoprenowa lub po prostu wysoki (powyżej kostki) but do chodzenia
- chłodzenie
- kinesiotaping
- fizykoterapia
- stopniowa odbudowa równowagi mięśniowej, propriocepcji i sensomotoryki
Powrót do sportu nie wcześniej niż 6 tygodni
- Drugi stopień
- unieruchomienie bezwzględne mocny stabilizator lub nawet „miękki gips” na około 3 tygodnie i doleczanie w stabilizatorze do 6 -12 tygodni
- opieka fizjoterapeutyczna
- fizykoterapia
- kinesiotaping
- niezbędna odbudowa czucia głębokiego i sensomotoryki
Powrót do sportu nie wcześniej niż 8 tygodni
- Trzeci stopień
- pilny zabieg operacyjny – naprawa uszkodzonych więzadeł z ewentualnym ich wzmocnieniem. W przypadku braku zabiegu bezwzględne unieruchomienie do 6 tyg. 4 tygodnie „miękki gips” doleczanie w stabilizatorze do 12 tygodni. Zakaz obciążania w unieruchomieniu nawet do 3 tygodni
- fizykoterapia
- kinesiotaping
- stopniowa odbudowa równowagi mięśniowej, propriocepcji i sensomotoryki
Wbrew panującej opinii powrót do treningów i uprawiania sportu nawet po uszkodzeniu I stopnia nie następuje po 2 tygodniach od urazu. Tkanka więzadłowa nie jest w stanie zagoić się w tak krótkim czasie – podstawowe gojenie związane z tworzeniem blizny i wbudowywaniem do niej kolagenu to około 6 tygodni. Odbudowa propriocepcji i pewności nogi niezbędnej w sporcie zajmuje jeszcze więcej czasu.
