Dyskopatia to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego (z łac. discus intervertebralis). W większości przypadków jest to pierwszy z etapów choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Termin DYSKOPATIA odnosi się także do potocznej nazwy przepukliny krążka międzykręgowego. Polega na uwypukleniu jądra miażdżystego, które powoduje ucisk i drażnienie korzeni rdzeniowych, rdzenia kręgowego lub innych struktur kanału kręgowego.
Krążek pełni m.in. funkcje amortyzatora dla kręgów w kręgosłupie. Niestety, z wiekiem i w konsekwencji trwałych przeciążeń elastyczność krążków międzykręgowych maleje, a same struktury stają się podatne na uszkodzenia, które z kolei powodować mogą przemieszczenia się samego dysku. O ile w przypadku osób, które ukończyły 60 rok życia zmiany powstające w obrębie krążków międzykręgowych uznawane są za naturalną część procesu starzenia, to u pacjentów młodszych – uznaje się je najczęściej za patologię. Szacuje się, że blisko 30% osób w wieku od 30 do 50 lat spotkało się lub spotka z problemem dyskopatii.
Najczęściej zmiany powstają latami, a odczuwalne przez pacjenta dolegliwości nasilają się stopniowo. Zdarza się jednak, że opisywany problem ma nagły początek i jest związany np. z gwałtownym ruchem. Tą bolesną i wyniszczającą chorobę najczęściej zapowiadają właśnie bóle kręgosłupa – pospolite, codzienne, w pierwszej fazie niewzbudzające żadnych podejrzeń, bo kojarzone z niewyspaniem, nadwyrężeniem czy przepracowaniem.
Biorąc pod uwagę konsekwencje zaniedbania czy zignorowania pierwszych, jednoznacznych objawów dyskopatii (a więc uznając fakt, że nawet niewielka masa dysku wypchnięta dokanałowo może oddzielić się od reszty krążka) niezwykle istotne jest wczesne rozpoznanie i takie też podjęcie leczenia choroby. Terapia zastosowana w pierwszych stadiach schorzenia może mieć przebieg nieinwazyjny. Jednak gdy dysk wysunie się dokanałowo o ponad 10 milimetrów – jedynym skutecznym leczeniem jest operacja. Dlatego też ciągły ból o niewielkim stopniu nasilenia powinien być symptomem alarmującym o zakłóceniach mobilności w obrębie segmentu ruchowego kręgosłupa i przesunięciu dysku. Stan zapalny oraz uszkodzenie dysku odczuwane jako ból powodujący mrowienie należy natomiast traktować jako objaw wyraźnie wskazujący na dyskopatię. Dodatkowo warto też zwracać uwagę na ból kręgosłupa lokujący się najczęściej w obrębie kręgów szyjnych i lędźwiowych, osłabienie kończyn, niedowłady, drętwienia i osłabione odruchy ścięgniste.
Diagnostyka
Choroba powoduje charakterystyczne objawy kliniczne. Dla jej potwierdzenia wykonuje się:
- RTG kręgosłupa w projekcji przednio-tylnej (AP) i bocznej
- TK – tomografia komputerowa kręgosłupa
- MRI – rezonans magnetyczny kręgosłupa
Objawy
- ból w zajętym odcinku kręgosłupa, z promieniowaniem wzdłuż korzeni nerwowych
- zaburzenia czucia powierzchniowego w postaci: drętwienia, parestezji, (w obrębie unerwienia przez uciśnięty nerw rdzeniowy)
- niedowład, czyli osłabienie lub porażenie, czyli całkowite zniesienie siły mięśni. Po dłuższym okresie może powodować zanik mięśni (widoczne zmniejszenie obwodu np. uda)
- osłabienie odruchów ścięgnistych – np. kolanowych, ze ścięgna Achillesa
- objawy rozciągowe – nasilenie dolegliwości bólowych przez naciągnięcie uciśniętych nerwów ( objaw Lasegue’a, objaw Mackiewicza )
Leczenie/Rehabilitacja
Większość dolegliwości spowodowanych dyskopatią (ponad 90%) kwalifikuje się do leczenia nieoperacyjnego. Leczenie zachowawcze, w pierwszej kolejności, proponowane jest wszystkim tym pacjentom, u których nie doszło do przerwania ciągłości pierścienia włóknistego, bez względu na stopień jego uszkodzenia. W leczeniu zachowawczym, dużą rolę odgrywają metody z zakresu fizjoterapii (Mckenzie, PNF, Terapia manualna, Kinesiotaping). Na szczególną uwagę zasługują te spośród nich, które wymagają od pacjentów aktywności w procesie usprawniania i oparte są na działaniu bodźców mechanicznych oraz oferują pacjentom edukację w zakresie prawidłowych wzorców ruchowych.
Inne metody lecznicze:
- fizykoterapia
- farmakologia
- leczenie operacyjne
