Staw barkowy umożliwia największy zakres ruchów spośród wszystkich stawów naszego ciała. Składa się z dużej głowy kości ramiennej oraz z panewki łopatki. Od zewnątrz staw stabilizują liczne więzadła oraz mięśnie.
Zwichnięcie powstaje na skutek nadmiernego ruchu w stawie, w wyniku którego dochodzi do rozerwania części aparatu stawowego (torebka, wzmacniające więzadła) i przemieszczenia względem siebie powierzchni stawowych kości.
Zazwyczaj uraz wywołany jest mechanizmem pośrednim (upadek na wyprostowane, odwiedzione do boku ramię – w takiej sytuacji obojczyk opiera się o żebra klatki piersiowej a łopatka popchnięta zostaje ku dołowi, w wyniku czego uszkodzeniu ulega właśnie staw barkowo-obojczykowy i więzadła w jego okolicy ), wykręceniem ramienia, lub rzadziej, urazem bezpośrednim – upadek na zewnętrzną (boczną) część ramienia lub po silnym uderzeniu. Urazowi temu może towarzyszyć uszkodzenie przyczepu mięśnia naramiennego lub czworobocznego do obojczyka, złamanie wyrostka barkowego, obojczyka lub wyrostka kruczego.
Zwichnięcia barku możemy podzielić na:
- przednie – powstają gdy głowa kości ramiennej przemieszcza się w stosunku do panewki łopatki do przodu i dołu – jest to najczęstszy typ urazu i ma tendencję do nawrotów
- tylne – rzadsze, powstaje gdy głowa kości ramiennej przemieszcza się do tyłu w stosunku do łopatki; jest trudniejsze do leczenia i diagnozy. Ulegają mu często motocykliści przy bezpośrednim urazie
Objawy
- bardzo silny ból w okolicy barku
- wyraźne odstawanie obojczyka do góry
- objaw klawisza – wystający koniec obojczyka można wcisnąć na miejsce palcem, jednak po zwolnieniu ucisku obojczyk ponownie odskakuje
- ograniczenie ruchomości w stawie – często by uniknąć dolegliwości bólowych chory podpiera ramię
- zniekształcenie obrysu stawu
- wyczuwalny brak głowy kości ramiennej w panewce stawu, często przesuwa się ona w okolicę pachy
- bolesne sprężynowanie przy próbie ruchu w stawie
- może pojawić się duży obrzęk lub krwiak w obrębie barku
Leczenie/Rehabilitacja
Zwichnięcie barku jest bardzo poważnym urazem, który wymaga jak najszybszej konsultacji lekarskiej – chirurg, ortopeda. Im szybciej staw zostanie ponownie nastawiony, tym mniej powikłań oraz szybszy powrót do pełnej sprawności. Rozpoznanie zwichnięcia stawu lekarz dokonuje na podstawie objawów oraz zdjęcia radiologicznego.
Nastawienia zwichniętego stawu lekarze najczęściej dokonują w znieczuleniu ogólnym, aby zwiotczyć mięśnie. Dzięki temu mniejszy jest także uraz powodowany nastawieniem. Po nastawieniu stawu zawsze obowiązuje kontrolne zdjęcie rtg w celu oceny przylegania powierzchni stawowych. Następnie staw barkowy się unieruchamia w tzw. opatrunku Desaulta (opatrunek unieruchamiający obojczyk, łopatkę, ramię i przedramię, przez ich przybandażowanie do klatki piersiowej bądź wykonywany z gipsu). Unieruchomienie trwa zwykle około 4 tygodni. U starszych osób unieruchomienia dokonuje się zwykle później ze względu na ryzyko zesztywnienia stawu.
Czasem do leczenia wybicia barku konieczna jest operacja. Jest ona niezbędna gdy zwichnięciu towarzyszą powikłania.
- fizykoterapia – krioterapia, laseroterapia, pole magnetyczne
- terapia manualna
- kinesiotaping
- pnf
- masaż poprzeczny
- ćwiczenia poprawiające zakres ruchomości
- ćwiczenia wzmacniające siłę mięśniową
- ćwiczenia izometryczne
- ćwiczenia stabilizacji stawu
- ćwiczenia propriocepcji
